Futbol Tarihinde Yankı Uyandıran Açıklama
Futbol tarihinde zaman zaman ortaya çıkan teşvik primi iddiaları, sporda etik sınırları tartışmaya açan en hassas konuların başında gelir. Son olarak Rumen eski kaleci Dumitru Stingaciu, yaptığı açıklamayla hem Türkiye hem de Romanya futbol kamuoyunu şaşkına çevirdi. Stingaciu, verdiği bir röportajda, 1996–1997 sezonunda Fenerbahçe’ye karşı oynanan bir maç öncesi Galatasaray’ın efsane ismi Gheorghe Hagi’den 20 bin dolar teşvik primi aldığını açıkça dile getirdi.
Bu açıklama kısa sürede spor medyasının manşetlerine taşındı. Peki bu olay ne anlama geliyor ve Türk futbol tarihi açısından nasıl bir değerlendirme yapılmalı?
Teşvik Primi Nedir?
Teşvik primi, üçüncü bir kulübün, kendi çıkarına uygun sonuçlar doğurması için başka bir takımın oyuncularına ya da takımına verdiği maddi destektir. Bu uygulama, eğer karşı takımın oyunun sonucunu etkilemek amacı taşımıyorsa yani taraflardan biri yenilmesi için değil, kazanması için para alıyorsa, bazı ülkelerde gri bir alanda değerlendirilmiştir. Ancak spor etiği açısından bu tür girişimler tartışmalıdır çünkü maçların doğal rekabet yapısını etkileyebilir.
Olayın Geçmişi
Stingaciu’nun iddiasına göre, 1996–1997 sezonunda, o dönem Türkiye Süper Ligi’nde Fenerbahçe ile şampiyonluk mücadelesi veren Galatasaray, Rumen kalecinin formasını giydiği takım olan Sakaryaspor’un Fenerbahçe’yi mağlup etmesini istiyordu. Stingaciu, Galatasaray’ın yıldızı Hagi’nin kendisine şahsen ulaştığını ve “Bu maçı alın, size 20 bin dolar” dediğini ifade etti.
O dönem Galatasaray ve Fenerbahçe arasında kıyasıya bir şampiyonluk yarışı vardı ve bu tür teşviklerin iddia olarak bile ortaya çıkması ciddi etki yaratabilecek olaylardandı.
Hagi ve Galatasaray Cephesi
Gheorghe Hagi’nin bu konu hakkında herhangi bir resmi açıklaması bulunmasa da, futbolculuk döneminde karakteriyle ve sahadaki liderliğiyle tanınan bir isim olması, onu sevenler için bu iddiayı sorgulama sebebi oldu. Ancak iddianın üzerinden uzun yıllar geçmiş olması ve olayın kesin delillere dayanmaması, meselenin spekülasyon boyutunda kalmasına yol açıyor.
Hukuki ve Etik Açıdan Değerlendirme
FIFA ve UEFA gibi kurumlar, doğrudan “maç sonucunu değiştirmeye yönelik teşvik primlerini” şiddetle yasaklarken, bazı liglerde takımların diğer rakiplere kazanması için prim vermesi gibi uygulamalar gri alanda değerlendirilmiştir. Ancak zamanla sporun ruhunu korumak adına bu tür uygulamalar da eleştirilmiş ve spor etiği açısından sorunlu bulunmuştur.
Dumitru Stingaciu’nun yıllar sonra yaptığı bu açıklama, sadece Türk futbolunda değil, tüm spor camiasında teşvik primi kavramının ne kadar hassas ve tartışmalı bir konu olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Her ne kadar olayın üzerinden yıllar geçmiş olsa da, bu tür ifadeler geçmiş başarıların üzerindeki gölgeyi tartışmaya açabilir. Konuyla ilgili Hagi cephesinden resmi bir açıklama gelmeden, bu olay spekülasyon sınırında kalmaya devam edecektir.
